مگس

مگس خانگی (Musca domestica)

حشره ایی است با پراکندگی جهانی و بسیار اهلی (Synanthropic) که همیشه در نزدیکی انسان، اماکن انسانی و دامهای اهلی یافت می شود.

حشراتی به طول 6 الی 9 میلی متر،به رنگ خاکستری و با شکم زرد و مات و یا قهوه ایی رنگ است که در نرها به هم نزدیک و در ماده ها فاصله بیشتری دارند.

آنتن دارای سه بند و یا یک آریستای مشخص می باشد که در هر دو طرف دارای مو است  درون فرو رفتگی پی تی لینوم می گیرد. قطعات دهانی دارای تیپ لیسنده و به شکل یک خرطوم رو به پایین در زیر سر قرار دارد.خرطوم کاملا متحرک و تلیکوپی است و هنگام تغذیه به طرف بیرون کشیده می شود که برای مکیدن مایعات یا مواد نیمه جامد مناسب است.

رگبال طولی چهارم در انتهای دارای یک انحنای شدید است و در نزدیکی رگبال سوم لبه بال (رگ کوستا) می رسد. صفت اخیر به علاوه شکل آریستا،مگس خانگی را از مگس خانگی را از مگسهای مشابه مثل Muscina stabulans،

Fannia canicularis وStomoxy calcitrant متمایزمیسازد.

مگس خانگی حشره ایی کاملا اهلی و پلی فاز است که به زندگی در مجاورت انسان و اماکن انسانی کاملا عادت کرده و از هر ماده غذایی مثل مواد قندی، شیر، پس مانده غذاها، مدفوع، ادرار، خلط و ترشحات چرکی تغذیه می کند. مگسهای خانگی تخمگذار هستند. ماده های بارور تخمهای خود را به صورت دسته جمعی و دردستجات 75 الی 150 عدد می گذارند. معمولا

طی شش نوبت تخم ریزی در مجموع بیش از 1000 تخم بر روی توده های مواد غذایی مثل مدفوع دام، زباله و گیاهان در حال فساد و لاشه حیوانات قرار می دهند.

مگس خانگی قدرت رشد و تکثیر فوق العاده ایی داشته و سیکل تخم تا تخم آن به طور معمول ده روز و در شرایط ایده آل حتی پنج یا شش روز طول می کشد.

تخم مگسها موزی شکل و کشیده و تقریبا سفید رنگ و به طول 0/8 الی 1 میلی متر است که در شرایط مناسب پس از 6 تا 12 ساعت باز می شوند.خشکی و درجه حرارت زیر 15 و بالای 40c باعث مرگ تخمها می شود.

مگسهای فوق و به خصوص مگس خانگی به دلیل رفتار تغذیه ایی خاص همه چیز خواری،تماسها و رفت و آمدهای مکرر بین محلهای آلوده، توالتها و توده های زباله از یک طرف و مواد غذایی و ظروف مورد استفاده انسان از طرف دیگر به عنوان ناقلین مکانیکی عوامل بیماریزای متعددی شناخته شده اند.تاکنون بیش از 100 نوع عامل بیماریزا ازمگس خانگی جدا شده است.

این حشرات در انتقال عوامل بیماریهایی مثل فلج اطفال، تراخم، کوکساکی،هپاتیت A، تب Q وعفونتهای روده ایی میکروبی مثل اسهالهای ناشی از شیگلا (Chigella)، وبا، حصبه، سالمونا، استافیلوکوکها و بیماریهای میکروبی دیگر از جمله ورم ملتحمه چشم، یاز(Yaws)، سل، جذام، سیاه زخم و بالاخره عفونتهای انگلی دستگاه گوارش مثل آمیبیاز ناشی از آنتاموبا هیستولیتیکا، ژیاردیازیس و کرمهای انگلی مثل آسکاریس، هیمنولپیس نانا، کرمهای قلابدار(نکاتور و آنکیلوستوم)، تلازیا کالیفورنینسیس،

کرمک و تریکوسفال دخالت دارند، اما به دلیل مکانیکی بودن انتقال و وجود روشهای دیگر انتقال بیماریهای فوق، تعیین سهم مگسها در انتقال و گسترش بیماری در جامعه کاری مشکل و حتی غیرممکن است ولی این نقش در مناطق گرمسیر و در شرایط بهداشتی و به خصوص در کشورهای جهان سوم قابل توجه است.

روشهای مبارزه با مگسهای خانگی و سایر مگسهای مشابه شامل چند سری اقدامات بدین شرح است:

1-اول عمال روشهای فیزیکی و مکانیکی 2-بهسازی محیط زیست 3-روشهای شیمیایی 4-روشهای بیولژیک.

نصب توری برای در و پنجره ها و هواکشها تا طبقات چهارم ساختمانها، ایجاد تهویه مناسب و برقرار کردن جریان نسبتا تندهوا توسط پنکه در بالای دربهای ورودی و یا آویزون کردن نوارها یا طنابهای رنگی به همراه مهره ها و دانه هایی شبیه تسبیح در جلوی دربهای ورودی، استفاده از حشره کشها یا الکتریکی تولید کننده نور ماورای بنفش و یا دستگاه هایی که ایجاد جریانهای الکتریکی با ولتاژ بالا و کشنده برای حشرات می کنند.

بهسازی محیط عمدتا شامل اقداماتی به منظور محدود کردن و از بین بردن محلهای تخم ریزی و زاد و ولد مگسها می باشد.

مبارزه شیمیایی با مگسها معمولا موقتی و مشکل است زیرا مگسها سریعا نسبت به سموم شیمیایی مقاومت پیدا کرده و توسط آنزیمهای خاص خود مثل:M.F.O(Mixed function ooxidase)سموم را تجزیه و خنثی می کنند. بهترین و موثرترین روش کنترل مگسها بهسازی و رعایت بهداشت محیط زیست است و تهیه و کاربرد طعمه های مسموم جامد یا مایع شامل سم به میزان 1 تا 2 درصد و قند به میزان 10% در آب و مصرف این سموم در اطراف ساختمانها  یا مالیدن آنها به پایه ها و تیرکها و یا دیوارها نیز می تواند موثرباشد.